Ból ucha – przyczyny, objawy, leczenie

Spis treści:

Ucho pływaka
Objawy zapalenia ucha zewnętrznego
Różnica między uchem pływaka (zapaleniem ucha zewnętrznego), a zapaleniem ucha środkowego
Zatkane uszy w samolocie
Ciało obce w uchu
Wpływ klimatyzacji na uszy

Ucho pływaka

Latem wysoka temperatura i wilgotność powietrza sprzyjają korzystaniu z kąpielisk, nurkowaniu i uprawianiu sportów wodnych. Po niedokładnym osuszeniu ucha pozostaje w nim woda, która tworzy wilgotne środowisko dla rozwoju drobnoustrojów. Ryzyko wystąpienia zapalenia ucha zewnętrznego jest niemal 5-krotnie wyższe u osób często pływających. Stąd nazwa ucho pływaka, czyli zapalenie ucha zewnętrznego. Typową bakterią wywołującą infekcje ucha jest pałeczka ropy błękitnej. Rozwojowi zakażenia sprzyja również używanie wacików bawełnianych lub innych nieodpowiednich narzędzi do usuwania woskowiny z przewodu słuchowego. Zadrapania w uszach, w które mogą wniknąć bakterie, mogą również zwiększyć ryzyko rozwoju infekcji.

Objawy zapalenia ucha zewnętrznego

• Łagodne: świąd w przewodzie słuchowym, łagodny dyskomfort, bezbarwny, bezwonny wysięk z ucha, nieznaczne zaczerwienienie w uchu.
• Umiarkowane: bardziej intensywny świąd, nasilony ból, zwiększenie wysięku lub pojawienie się wysięku ropnego, uczucie pełności w uchu, niedosłuch.
• Zaawansowane: silny, promieniujący na twarz, szyję lub bok głowy ból, zaczerwienienie lub obrzęk ucha zewnętrznego, całkowite zablokowanie kanału słuchowego, obrzęk węzłów chłonnych szyi, gorączka.

Nawet łagodne objawy infekcji ucha wymagają kontaktu z lekarzem. Pierwszym etapem jest oczyszczenie zewnętrznego przewodu słuchowego, mające na celu ułatwienie przepływu kropli do zainfekowanego obszaru. Infekcje uszu zwykle poddaje się farmakoterapii – za pomocą kropli do uszu. Ważna jest szybka reakcja, ponieważ nieleczone ucho pływaka może prowadzić do poważniejszych zakażeń. W przypadku wystąpienia bardziej zaawansowanej infekcji może być wymagane zastosowanie antybiotyków doustnych oraz leków przeciwbólowych.

Należy pamiętać, że ucho pływaka ma tendencje do nawrotów. Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby zwiększa się wraz z częstym przebywaniem w wodzie, a także podczas korzystania z niektórych urządzeń, takich jak słuchawki czy aparat słuchowy. Również osoby mające wąski kanał słuchowy są w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania. Dlatego warto wprowadzić kilka zasad, dzięki którym można zminimalizować prawdopodobieństwo wystąpienia infekcji:

• Używanie zatyczek do uszu lub preparatów na bazie olejków naturalnych tworzących powłokę na powierzchni kanału słuchowego, chroniących uszy przed wodą.
• Osuszanie kanału słuchowego po pływaniu, kąpaniu się.
• Higiena uszu. Woskowina odgrywa ważną rolę w zapobieganiu infekcjom ucha, zarówno jej nadmiar, jak i niedobór jest niewskazany.
• Należy unikać mocnego czyszczenia kanału słuchowego – popękana, sucha lub w inny sposób uszkodzona skóra sprzyja wystąpieniu infekcji.

Różnica między uchem pływaka (zapaleniem ucha zewnętrznego), a zapaleniem ucha środkowego

Dolegliwości związane z uchem, w zależności od pory roku, są skorelowane z infekcjami górnych dróg oddechowych – jesienią i zimą oraz z częstymi kąpielami, nurkowaniem czy korzystaniem z klimatyzacji – latem. 

Zatkane uszy w samolocie

Prawidłowo funkcjonujące ucho nie ma problemu z utrzymywaniem stałego ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej. Ciśnienie wyrównuje się naturalnie m.in. przełykając ślinę. Gwałtowne zmiany ciśnienia podczas lotu samolotem mogą spowodować ból ucha i problemy ze słuchem.

Co pomaga utrzymać stałe ciśnienie po obu stronach błony bębenkowej w samolocie:

żucie gumy, ziewanie, ssanie twardych cukierków, przełykanie śliny podczas startu i lądowania;
głęboki oddech i wydmuchiwanie powietrza z nosa przez zamknięte nozdrza;
unikanie latania podczas infekcji zatok, przeziębienia czy alergii (ryzyko urazu ciśnieniowego zwiększa dysfunkcja trąbki słuchowej wywołana infekcją górnych dróg oddechowych lub alergicznym nieżytem nosa).

Ciało obce w uchu

Obecność ciała obcego w przewodzie słuchowym wywołuje ból i dyskomfort. Ciało obce zamykające przewód słuchowy powoduje uczucie zatkania ucha, niedosłuch, szum w uchu. Najczęściej problem dotyczy dzieci, które same wkładają różne przedmioty do ucha. 

Do ucha może dostać się również owad. Jest to bardzo nieprzyjemne i niebezpieczne, ponieważ może on powodować nie tylko ból i huk wywołany przez uderzanie owada o błonę bębenkową, ale również zawroty głowy, czy wymioty spowodowane pobudzeniem gałęzi usznej nerwu błędnego unerwiającej przewód słuchowy zewnętrzny.

Nie wolno usuwać ciała obcego samodzielnie. Należy udać się do laryngologa lub na szpitalny oddział ratunkowy. Każde ciało obce w uchu powinno zostać usunięte jak najszybciej. Można je wypłukać (jeśli nie jest to przedmiot, który pęcznieje pod wpływem wody) lub usunąć pęsetą, kleszczykami, lub miękko zakończonym cewnikiem do odsysania. Ważne jest, aby nie wepchnąć ciała obcego głębiej, co może skutkować uszkodzeniem błony bębenkowej. 

Wpływ klimatyzacji na uszy

Podczas nagłego obniżenia temperatury cienka skóra przewodu słuchowego nie chroni zakończeń nerwowych od stymulacji zimnem, co może skutkować nadmierną reakcją nerwów czuciowych i bólem – ostrym lub umiejscowionym głęboko w przewodzie słuchowym. Ból może promieniować wokół ucha, a nawet w gardle. Ból ucha może być wywołany złym ustawieniem klimatyzacji, czy jazdą samochodem przy otwartym oknie.

Nowoczesne urządzenia klimatyzacyjne, wyposażone w specjalne filtry powietrza, usuwają z niego kurz, roztocza, sierść zwierząt domowych czy pyłki roślin. Należy jednak podkreślić, że nieumiejętne korzystanie z klimatyzacji może wpłynąć niekorzystnie na nasze zdrowie. Nieodpowiednio i zbyt rzadko konserwowana jest miejscem namnażania się drobnoustrojów i grzybów. Właściwe korzystanie z klimatyzacji polega na odpowiednim ustawianiu temperatury oraz wilgotności w klimatyzatorze, częstym czyszczeniu filtrów oraz okresowej wymianie. W przypadku korzystania z klimatyzacji należy pamiętać, aby maksymalna różnica temperatur  wynosiła 10 stopni Celsjusza.